BAĞLANMA TÜRLERİ NELERDİR?
BAĞLANMA TÜRLERİ NELERDİR?
Bağlanma ; bebeğin bakım verenle kurduğu ilişki anlamına gelir. Bağlanma şekilleri bebeğin dünyaya bakış açısını belirleyen en temel faktördür. İnsan yavrusunun dünyanın nasıl bir yer olduğu, insanların nasıl olduğuyla ilgili temel şemaları bebeklik yıllarında gelişir. Bebek tüm ihtiyaçlarını ağlayarak belli eder. Bakım veren bu ihtiyaçları anlayıp zamanında karşılarsa bebek doyum sağlar, bakım verenle olumlu ilişki gelişir. Bebek ihtiyaçlarının karşılanacağını bilir, rahatlar. Bunun aksine bakım veren kişi, bebeğin ihtiyaçlarına cevap vermez ya da tutarsız cevaplar verirse bu bağ olumsuz gelişir. Bebek ihtiyaçlarının karşılanması için sürekli ağlayabilir ya da ağlamanın yeterli olmadığını düşünüp tamamen kendine yönelip sessizleşebilir. Bebek anneyle ya da temel bakım veren kişiyle kurduğu bu ilişkiden yola çıkarak dünyayı ve diğer insanları tanımlar. Bakım verenle güvenli bir bağ kurmuş bebekler, kendini değerli diğer insanları iyi ve güvenilir, dünyayı yaşanabilir bir yer olarak tanımlar. Güvensiz bağlanan bebekler ise kendini önemsiz, diğer insanları kötü, dünyayı ise katlanılması gereken zor bir yer olarak tanımlar. Dünyaya yönelik bu yargılar sıkıntılı zamanlarda kendini gösterir. Kişi, karşılaştığı zorluklarla sağlıklı bir şekilde baş edebilir veya yanlış baş etme stratejileriyle durumu daha da karmaşık hala getirebilir.
Bağlanma Türleri:
Güvenli Bağlanma : Bakım veren kişiye güvenli bir şekilde bağlanan bebek kendini güvende hisseder ve bu güvenli limanda çevresini keşfetmeye başlar. Sorunlar karşısında çözüme daha kolay ulaşır. Bu bağlanma türüne sahip bireylerin içsel çalışan şemaları “Ben değerliyim, diğer insanlar değerli” şeklindedir. Bu sayede problemlerle mücadele ederken diğerlerinin de desteğine başvurabilir. İleri ki hayatlarında diğer insanlarla sağlıklı ilişkiler kurabilirler. Toplumun yaklaşık %55 i bu bağlanma şekline sahiptir.
Güvensiz Kaygılı Bağlanma: Bu bağlanma şekline sahip bireylerin birincil bakım verenleri geçmişte tutarsız ve genelde aşırı korumacı davranmıştır. Bireylerin şemaları “Ben değersizim , diğer insanlar değerli” şeklindedir. Bu yüzden problemler karşısında kendilerini çaresiz hissederler ve ısrarcı bir şekilde çevreden yardım isterler. Fakat gelen yardımlarla da yeterince tatmin olmazlar. Bu kişiler duygularını düzenlemekte zorlanırlar , tutarlı ve dengeli ilişkilere ihtiyaçları vardır.
Güvensiz Kaçıngan Bağlanma: Birincil bakım veren kişi genelde ilgisiz davranmış bebeği yok saymıştır. Bu yüzden bu bağlanma stiline sahip bireyler problemler karşısında çevreden yardım istemez her şeyin üstesinden tek başlarına gelmeye çalışırlar. Bu bireylerin şemaları “Ben değerliyim , diğer insanlar değersiz” şeklindedir. Genelde kendileri hakkında pek bilgi vermez, çok az duygu ifadesi kullanırlar. Kendi kendilerine yetmeye yönelik aşırı çabaları empati eksikliğine ve diğerleriyle yakın ilişki kuramamaya sebep olabilir.
Güvensiz Korkulu Bağlanma : Güvensiz korkulu bağlanma stiline sahip bireylerin şemaları ise “Ben değersizim , diğer insanlar değersiz” şeklindedir. Bu bireyler zorluklar karşısında çaresiz hisseder ve başkalarından da yardım istemezler. Stres karşısında karamsarlığa bürünürler.
Psikolog Hilal YAYCI KOÇAK
Kaynakça
Bowlby, J. (2018). Bağlanma.İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
Demir, M. (2016). Kanser Hastası Olan Kişilerin Bağlanma Stillerine Göre Psikolojik Dayanıklılıklarının İncelenmesi .(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi. (Tez no: 441242)
Terzi, Ş., Çankaya, C.Z. (2009). Bağlanma Stillerinin Öznel İyi Olmayı Ve Stresle Başa Çıkma Tutumlarını Yordama Gücü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (31), 1-11 .
Yıldız, M. (2012). Bağlanma Kuramı Açısından Yaşlılık Dönemine Genel Bir Bakış. CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 36 (1).
Yıldızhan, E.(2017).Bağlanma Teorisi ve Bağlanma Bozukluklarına Genel Bir Bakış .Anadolu Kliniği, 22 (1).
İlginizi çekebilecek diğer yazılarımız:
OKULA YENİ BAŞLAYACAK ÇOCUKLARA NASIL DAVRANILMALI?
BEBEKLE İLK TEMAS; İyi Annenin On Özelliği
HAMİLELİK SÜRECİNDE BABALIK PSİKOLOJİSİ
