BİRİKTİRİCİLİK BOZUKLUĞU (DİSPOZOFOBİ YA DA İSTİFÇİLİK)
BİRİKTİRİCİLİK BOZUKLUĞU (DİSPOZOFOBİ YA DA İSTİFÇİLİK)
Biriktiricilik Bozukluğu nedir?
Dispozofobi ya da istifçilik olarak da bilinmektedir. Literatürde ise “hoarding disorder” ya da “Messie Sendromu” ismi ile anılmaktadır. Biriktiricilik Bozukluğu: Gerçek değerinin ne olduğu fark etmeksizin sahip olunan eşyaları elden çıkarmada, atmakta ve eşya ile ilişkisini kesmekte güçlük çekilmesidir. Bu güçlük söz konusu nesneleri saklamanın gerekliliği algısından ve onları elden çıkartmanın verecek olduğu sıkıntıdan kaynaklanmaktadır. Eşyanın elden çıkarılma düşüncesi bireyi kaygılandırır ve strese sokabilir.
Bir ruhsal rahatsızlık mı?
Biriktiricilik bozukluğu (hoarding disorder) DSM-V’in 2013 tarihli baskısında yeni tanımlanan kategoridir. Daha öncesinde OKB’nin (Obsesif kompulsif bozukluğu) bir belirtisi olarak yer almaktaydı. OKB’den farklı olarak biriktiricilik bozukluğunda istifleme düşüncesi bir zorlantı olarak değil normal bir düşünce olarak gelmektedir. Herhangi bir zorlantı olmamaktadır. Ayrıca istifleme düşüncesi bireyi rahatsız etmez aksine rahatlatıcı bir eylem olarak kullanılır. Diğer taraftan dispozofobi OKB’de olduğu gibi tekrarlayıcı olarak ortaya çıkmaz. Tüm bu nedenlerden dolayı biriktiricilik bozukluğu ayrı bir kategori olarak tanımlanmıştır.
Biriktiricilik Bozukluğunun tanı kriterleri nelerdir?
- Yararsız veya sınırlı bir değere sahip gibi görünen çok sayıda eşyanın edinilmesi veya elden çıkarılmaması. Elden çıkarılması düşüncesi ile ilgili stres ve kaygı yaşama.
- Yaşam alanlarında yaşamayı engelleyecek kadar dağınıklık ve karışıklık olması.
- İstiflemeden kaynaklı hayatın önemli alanlarında (sosyal, iş, ikili ilişkiler vs.) sıkıntı yaşama veya işlevselliğin bozulması.
- Herhangi bir sağlık durumuna bağlanamaz.
Biriktiricilik Bozukluğunun nedenleri (etiyolojisi)
Biriktiricilik bozukluğu ile ilgili dört olası nedenden söz edilmektedir:
- Karar verme ve sınıflandırmayla alakalı bilgi işlemede sorunlar.
- Duygusal bağ kurmada sorunlar.
- Davranışsal kaçınma.
- Eşyanın doğası hakkında yanlış inançlar.
Biriktiricilik Bozukluğunun tedavisi
Bu bozukluğa sahip bireylerin öncelikle psikiyatriye gitmeleri gerekmektedir. Psikiyatri hekiminin uygun görmesi halinde ilaç tedavisi başlanabilir. Bunların yanı sıra psikoterapi bu sürecin önemli bir basamağını oluşturabilir. Psikoterapide birey içgörü kazanabilir. Motivasyonel görüşmeler, davranışsal ödevler psikoterapinin bir parçası olarak kullanılabilir. Ayrıca bireylerin bu süreç içerisinde sosyal destek ile desteklenmeleri de önem arz etmektedir.
Yararlanılan kaynaklar ve ileri okumalar
Pavlenko, O. (2015). Compulsive Hoarding: a New Personality Disorder?. European Psychiatry, 30, 407.
Mataix‐Cols, D., Frost, R. O., Pertusa, A., Clark, L. A., Saxena, S., Leckman, J. F., … & Wilhelm, S. (2010). Hoarding disorder: A new diagnosis for DSM‐V?. Depression and anxiety, 27(6), 556-572.
Frost, R. O., & Gross, R. C. (1993). The hoarding of possessions. Behaviour research and therapy, 31(4), 367-381.
Köroğlu, E. (2013). Dsm-V: tanı ölçütleri başvuru kitabı. HYB.
Telif hakkı bildirimi için tıklayınız
İlginizi çekebilecek diğer yazılarımız:
Gaslighting: Benliğe Yönelik İstismar, Manipülasyon
