ÇOCUKLARDA ÇALMA DAVRANIŞI
ÇOCUKLARDA ÇALMA DAVRANIŞI
Çocuklarda mülkiyet kavramının gelişimi yaklaşık beş yaşa kadar tam olarak gelişmez. Bu nedenle başkalarına ait eşyaları almaları ‘hırsızlık’ olarak nitelendirilmez. Sonrasında ise mülkiyet haklarıyla ilgili kavramlar aile tarafından çocuğa aşılanmalıdır. Çocuğun başkalarına ait olan eşyaları alamayacağını öğrenmesinin en iyi yolu onun da kendine ait eşyaları olması, belirli bir yaştan sonra harçlığının verilmesidir. Aile mülkiyet kavramını geliştirmek için her zamanki gibi çocuğa yine örnek olmalıdır. Onun da kendi eşyalarının, çekmecelerinin mümkünse odasının olmasının faydaları vardır. Çocuk eşyaları izinsiz aldığında o eşyanın kime ait olduğu hatırlatılmalı ancak izin karşılığında kullanabileceği söylenmelidir. Aksayan durumlarda ise bunun üzerinde çok fazla durulmamalı, şiddetli cezalar ve çocuğun anlayamayacağı ahlak dersleri verilmemelidir.
Mülkiyet kavramı geliştikten sonra bu davranışlar hala görülüyorsa bunun sebepleri iyi irdelenmelidir. Araştırmacılar çocukta görülen patolojik hırsızlığın sebeplerini bazı kategorilere ayırmıştır:
- Zarar vermeye yönelik çalma davranışı,
- Dürtü kontrolündeki eksikliğin sebep olduğu hırsızlık,
- Zevk almanın ön planda olduğu ve tehlikeye atılmanın verdiği heyecanı yaşamaya yönelik hırsızlık,
- Aşağılık duygusu, sevgi eksikliği, kardeş kıskançlığı, otoriteye karşı gelmeye yönelik verilmeyen sevgiyi telafi etmeye yönelik hırsızlık,
Bu sebepleri anlamak ve çocuktaki davranışın nedenini bulmak tedavi açısından büyük önem taşır. İyileşmenin gerçekleşebilmesi için ailenin yardıma açık, ciddi ve tutarlı olması gerekir. Çocuğun ihtiyaçlarının imkanlar doğrultusunda karşılanması, düzenli harçlık verilmesi davranışı azaltır. Mülkiyet kavramına saygının eğitimsel olarak aşılanması çalma davranışının sönmesi için en önemli kriterdir. Yine aile örnek davranışlar sergilemeli, aşırı otorite ya da aşırı sevgiden kaçınmalıdır. Tutarlı, sevecen , özerkliğe izin veren aynı zamanda sağlıklı sınırlar koyma yönünde ebeveynler kendini geliştirmelidir.
Çalma davranışına yönelik bireysel terapide ise öncelik çocuğun benliğini güçlendirmek, iç çatışmalarıyla baş etmesinin sağlıklı yönlerini öğretmektir.
Psikolog Hilal YAYCI KOÇAK
İlginizi çekebilecek diğer yazılarımız:
HAMİLELİK SÜRECİNDE BABALIK PSİKOLOJİSİ
