ÇOCUKLARDA DEPRESYON VE BDT MÜDAHALELERİ
“ÇOCUKLARDA DEPRESYON VE BDT MÜDAHALELERİ” isimli yazımızda çocuklarda depresyonun belirtileri, değerlendirilmesi ve müdahalelerden bahsedeceğiz.
Depresif çocuk ve ergenlerle çalışmak
Depresyon yetişkinlerde olduğu gibi çocuk ve ergenlerde de sıkça görülmektedir. Etkili bir tedavi için belirtileri tanımak gerekmektedir. BDT’nin depresif çocuk ve ergenlerin tedavisinde umut vaat ettiği gösterilmiştir.
Çocuklarda depresyonun belirtileri
Duygusal olarak depresif çocuklar da yetişkinlerdeki gibi sıklıkla kendini depreşe ve üzgün hisseder. Bununla birlikte bazı çocuklar depreşe ve üzgün duygudurum yerine öfke sinirlilik gibi duygular gösterebilir. Bu durum depresyonu tanımlanmasını zorlaştıran bir durumdur. Çocuklarda depresyonun belirtisi öfke ve sinirlilik olduğunda çocuğun ebeveynleri ve öğretmenleri tarafından “huysuz, öfkeli” olarak tanımlanabilirler. Depresif çocuklar umutsuz ve yaşamlarının iyiye gitmeyeceklerine inanırlar. Depresif çocuk ve ergenlerde genellikle şu belirtiler görülmektedir:
- Sık sık üzüntülü olma ve ağlama.
- Kilo kaybı, iştahsızlık.
- Uyku problemleri.
- Daha önce severek yaptığı aktivitelerden zevk alamama.
- Sürekli canının sıkıldığını ifade etme.
- Enerji eksikliği.
- Sosyal ortamlarından uzaklaşma.
- İletişim kurmak istememe
- Suçluluk duygusu.
- Reddedilme veya başarısızlıkla ilgili aşırı hassasiyet.
- Bedensel ağrılarla ilgili yakınmalar (baş ağrısı, karın ağrısı gibi).
- Okul devamı veya okul başarısında düşüklük.
- Dikkat ve konsantrasyon eksikliği.
- Evden kaçmakla ilgili sözler veya teşebbüsler.
- Kendine zarar verme ile ilgili düşünceler
- Olumsuz yaşam olaylarını genelleştirme.
Yaşadığı sıkıntıları dile dökmekte zorlanan çocuklarda bedensel belirtiler ve davranışsal güçlükler sıklıkla gözükmektedir. Ergenlerde bir farklılık olarak antisosyal davranışlarda artış olabilir.
Çocuklarda depresyonun değerlendirilmesi
Çocuklarda depresyonun değerlendirilirken pek çok farklı kaynaktan bilgi toplanmaya çalışılmalıdır. Çocuktan, ebeveynlerinden, öğretmenlerinden, bakım verenlerinden ve arkadaşlarından toplanan bilgiler birlikte değerlendirilmelidir. Bu bilgi kaynaklarına ek olarak ölçekler kullanılabilir ve çocukla yapılandırılmış görüşmeler yapılabilir. Görüşmelerde çocuğun intihar düşüncelerine dikkat etmek gerekir. Bunlara ek olarak ise fiziksel nedenleri dışlamak adına genel muayeneye yönlendirilebilir.
Çocuk ve ergenlerde depresyon için müdahaleler:
- Keyif verici etkinliklerin planlanması ve uygulanması
- Davranışsal harekete geçme
- Sosyal beceri eğitimleri vermek
- Çocuğun anlayacağı şekilde psikoeğitim vermek
- Bilişsel çarpıtmaları belirlemek
BDT çocuğun gelişim seviyesine ve özgül belirtilere göre bir yöntem oluşturulmalıdır. Müdahalelerde aile ve çocukla ilgili diğer kişilerle (öğretmen, bakım verenler) işbirliği içerisinde olmak önemlidir. Bu noktada aile ile görüşmeler yapılıp; ailenin durumu değerlendirilmeli, konu ile ilgili psikoeğitim verilmelidir. Aile görüşmelere dahil edilmeli; çocukla ilgili paylaşımlarda bulunurken çocuktan izin alınmalıdır. Diğer taraftan depresif çocukların görüşmelerini eğlenceli hale getirmek, verilen ödevlerle ilgili yaratıcılığı kullanmak çocuğun motive ve adapte olmasını sağlayacaktır.
Yararlanılan kaynaklar
Friedberg, R. D. ve McClure, J.M. (2020). Çocuk ve ergenlerde bilişsel terapi uygulamaları klinik uygulamalarda temel ilkeler. (Çev: M. Z. Sungur, 2. bs). Düşyerikitap.
Alpaslan, A. H., & Erol, Y. (2016). Çocuk ve ergenlerde depresif bozukluk non-farmakolojik tedavisi. Turkiye Klinikleri Journal of Child Psychiatry-Special Topics, 2(1), 62-67.
Öngider, N. (2014). Bilişsel Davranışçı Terapinin Duygu Durum ve Anksiyete Bozukluğu Olan Çocuk ve Ergenlerde Kullanımı: Bir Gözden Geçirme Çalışması. Journal of Cognitive Behavioral Psychotherapy and Research, 3, 73-83.
Depresyon ile ilgili diğer yazılarımız:
DEPRESYON NEDİR VE TEDAVİSİ NASILDIR?
Depresyondan Çıkış Yolu – Prof.Dr. Hakan TÜRKÇAPAR
DEPRESYONUN DSM-5 TANI KRİTERLERİ VE BELİRTİLERİ
DEPRESYONDA BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI KURAM VE MÜDAHALELER
İlginizi çekebilecek diğer yazılarımız:
CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLAR VE DANIŞMANLIK
BOŞ SANDALYE VE ÇİFT SANDALYE TEKNİĞİ
MINNESOTA ÇOK YÖNLÜ KİŞİLİK ENVANTERİ (MMPI) NEDİR?
