Depresyonu Anlamak: Belirtiler, Tedavi ve Risk Faktörleri
Depresyonu Anlamak: Belirtiler, Tedavi ve Risk Faktörleri
Giriş
Hepimiz günlük yaşantımızda üzgün, bıkmış, çaresiz hissedebiliriz. Bu duygular içerisinde olmamızın sebebi ise yaşadığımız olay veya durumlardır. Bunları hissetmek acı verebilir; fakat zamanın etkisi ile rahatlama ve iyi ruh hali süreci mümkündür. Eğer zamanla ruh haliniz daha kötüye gidiyor veya hiçbir şey yapmaktan keyif almıyorum, hayattan zevk almıyorum, hareket etmeye bile halim yok diyorsanız duygudurum bozukluğu mevcut olabilir. Depresyon, beyni etki altına alan duygudurum bozukluğudur. Aynı zamanda depresyon veya majör depresif bozukluk; duygu, düşünce, davranışı ve bedensel işlevleri olumsuz etkileyen zihinsel bozukluktur. Araştırmalara göre depresyon kadınlarda daha sık görülmektedir. Her yaşta hatta çocuklukta görülmesi mümkündür.
Depresyon Belirtileri Nelerdir?
Bireyde çökkünlük, isteksizlik ve zevk alamama durumu çok önemli kriterdir. Bunlardan en az biri ve aşağıda belirtilerden en az dört kriter olmak üzere iki hafta sürmesi durumunda kişi depresyonda olabilir.
- İştahta artma veya azalma
- Uykuda artış veya azalış
- Yorgunluk veya enerji kaybı
- Unutkanlık veya dikkat toplamada güçlük
- Motivasyon kaybı veya hedefe odaklanama
- Yalnızlık, umutsuzluk, çaresizlik duyguları
- Değersizlik, yetersizlik ve suçluluk algıları
- Ölümü düşünme ve intihar planları
Risk Faktörleri
Depresyonun ortaya çıkmasında birçok faktör vardır. Çağımızın hastalığı olan depresyonun nedenleri arasında belirgin olan biyolojik etkenler ve çevresel faktörlerin mevcut olduğu saptanmıştır. Biyolojik etkeni açıklamak gerekirse, aile içinde depresyon tanısı alan bir bireyin normal bir kişinin depresyon tanısı alma ihtimalinden daha yüksektir. Aynı zamanda travmatik olaylar, alkol uyuşturucu kullanımı, ihmal ve istismar, geçmiş yaşantı, düşük benlik algısı, kişilik örüntüsü de etkilidir.
Tedavi kısmı
Depresyon tedavisi bireyden bireye farklılık gösterir. Eğer major depresyonu var ise bireyin bilişsel davranışçı terapi ve ilaç tedavisi bir arada yürütülür. Hafif ve orta şiddetli depresyonlarda ise bilişsel davranışçı terapi yeterli olacaktır. Önce davranışlar, daha sonrasında bilişler ele alınır. Bu terapi ekolü kişide var olan olumsuz duygu ve düşünceleri hedefler. Davranış ile çalışmalar ortaya koyar. Kişinin öncesinde yapmaktan keyif aldığı aktiviteleri yeniden gündeme getirerek ev ödevi şeklinde isteksizliğini ve zevk alamama durumunu değiştirmeyi amaçlar. Terapi, genel ve kompleks problemi küçük parçalara ayırarak çözümleme sürecine girer. Motivasyon çalışmaları yapılır. Böylelikle başa çıkma stratejilerini öğrenerek kişi, daha işlevi olan duygu düşünce ve davranışa sahip olur.
