DEPRESYONUN NEDENLERİ
DEPRESYONUN NEDENLERİ
Tüm ruhsal sıkıntılarda olduğu gibi depresyonda da tek bir neden yoktur. Birden fazla durumun bir araya gelmesiyle kişide depresyon görülebilir. Bu yazımızda depresyona neden olabilecek faktörleri inceleyeceğiz. Depresyonla ilgili şu yazımıza da göz atabilirsiniz: DEPRESYON NEDİR VE TEDAVİSİ NASILDIR?
Depresyonun nedenleri:
Fizyolojik nedenler
Depresyonda rol oynayan sebeplerden ilki kişinin fizyolojik olarak depresyona yatkın olmasıdır. Kişinin kalıtsal özellikleri ya da var olan bazı hastalıkları depresyona girmesinde belirleyici olabilir. Kişinin birincil aile bireylerinde depresyon varlığı, hormonal yapı, ilaç kullanımı, tiroit gibi bazı hormonal hastalıklar, hamilelik gibi kişinin hormonal dengesini değiştirecek sebepler depresyonun biyolojik nedenleri olabilir. Bunun dışında mevsim geçişlerinin biyolojik yapımıza etkisi de mevsimsel depresyona yol açabilir.
Duygulanım özellikleri
Kişinin olumsuz deneyimler sonucu yaşadığı üzüntünün boyutu depresyona yol açabilen diğer bir nedendir. Kişilerin acıyı algılama şekli ve verdiği tepkinin boyutu öznel ve çok çeşitlidir bu da aynı olaya farklı kişilerin farklı tepki vermesine sebep olur. Bu tepkinin boyutu da depresyonda rol oynar.
Çevresel olaylar
Depresyonda tetikleyici bir diğer durumsa çevresel olaylardır. Kişinin olumsuz deneyimler yaşaması ya da huzursuz bir çevrede bulunması depresyonda belirleyici olabilir. Olumsuz deneyimler denilince ilk akla gelen kayıplar, travmatik yaşantılar gibi herkes tarafından olumsuz görülen olaylar olabilirken bazı deneyimler olumlu görünse de kişiyi depresyona itebilir. Okuldan mezun olmak olumlu bir deneyim gibi algılanırken öğrenciliğin kaybı ve yeni sorumlulukları beraberinde getirecek olması kişide depresyonu tetikleyebilir. Bu gibi deneyimler kişinin depresyona fizyolojik olarak yatkın olmasıyla birleştiğinde önemli bir tetikleyici olabilir.
Düşünce tarzı
Kişinin olayları algılama şekli düşünsel yapısıyla doğrudan ilgilidir. Bireyin negativist düşünce yapısında olması, olumsuz olaylara aşırı duyarlılığı, mükemmeliyetçi yapısı, kendine veya çevresine yönelik gerçekçi olmayan beklentilere sahip olması (hep başarılı olmalıyım vb.), uyum bozucu katı kurallara sahip olması (insanlar ne düşündüğümü anlamalı vb.) gibi düşünsel süreçleri depresyonda tetikleyici olan önemli faktörlerden biridir.
Davranışsal nedenler
Kişinin kendini ödüllendirici davranışlarda bulunmaması depresyonun tetikleyicilerindendir. Hoşlandığı ve zevk aldığı aktivitelere zaman ayırmaması, sosyal destekte bulunabilecek aile ve arkadaş çevresine katılmaması, kendini cezalandırıcı yöntemler kullanması (kendini izole etmesi, seveceği şeylere yasaklar getirmesi vb.) depresyona neden olan ve depresyonu sürdüren faktörlerdendir.
Kişiler arası ilişkiler
Evlilik ya da eş çatışmaları, sosyal çevreyle sorunlar gibi kişiler arası ilişki sorunları kişinin yalnızlaşmasına ve kendini depresif hissetmesine neden olabilir. İlişkilerdeki eksiklikler ve sorunlar kişinin iyi oluş halini sekteye uğratır ve depresyona sebep olabilir.
Tüm bu sebepler tek başına değil de bir araya geldiklerinde depresyona sebep olabilir. Kişinin iyi oluşu için tüm bu etkenler birbiriyle bağlantılıdır.
Psikolog Hilal YAYCI KOÇAK
Kaynak
Türkçapar, M. H. (2020). Depresyondan çıkış yolu. Epsilon Yayınevi.
Depresyonla ilgili kitap önerileri ve incelemelerimiz:
Depresyondan Çıkış Yolu – Prof.Dr. Hakan TÜRKÇAPAR
İlginizi çekebilecek diğer yazılarımız:
Depresyondan Çıkış Yolu – Prof.Dr. Hakan TÜRKÇAPAR
SOKRATİK SORGULAMA TEKNİĞİ NEDİR?
ERIK H. ERIKSON’UN PSİKOSOSYAL GELİŞİM KURAMI
