DİKKAT ETSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU (DEHB) NEDİR?

DEHB tanımı

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), özellikle çocuklar arasında yaygın olan nöropsikiyatrik bir durumdur. DEHB, genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkar ve bazı durumlarda ergenliğe kadar devam edebilir.

DEHB belirtileri nelerdir?

1. Dikkat eksikliği belirtileri arasında şunlar bulunabilir:

• Odaklanmada zorluklar
• Bitirilmemiş işler bırakma
• Unutkanlık
• Düzensizlik
• Organizasyon zorlukları
• Okulda veya işte başarısızlık
• Sınavlarda zorluklar

2. Hiperaktivite belirtileri arasında şunlar bulunabilir:

• Sık sık hareket etmek
• Oturamama
• Konuşkanlık
• Uygun olmayan zamanlarda aktif olma
• Sık sık ayağa kalkmak
• Fikirleri sık sık değiştirmek

3. Dürtüsellik belirtileri arasında şunlar bulunabilir:

• Düşünmeden önce hareket etmek
• Sosyal ilişkilerde zorluklar
• Kendini kontrol etmekte zorluklar
• Risk almakta zorluklar
• Para yönetiminde zorluklar

Belirtilerin şiddeti ve sıklığı kişiden kişiye değişebilir ve belirtilerin tümünün görülmeyebilir. Ayrıca, belirtiler çocukluk döneminden yetişkinliğe kadar devam edebilir.

DEHB yetişkinlerde görülür mü?

DEHB, çocukluk döneminde ortaya çıkan bir bozukluk olarak kabul edilse de, yetişkinlerde de görülebilir. Yetişkinlerde DEHB, dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik belirtilerini içerebilir. Bu belirtiler, yetişkinlerin iş ve sosyal hayatlarını etkileyebilir. Örneğin, yetişkinlerde DEHB, işte odaklanmada zorluklar, teslim tarihlerini unutma, sosyal ilişkilerde zorluklar ve para yönetiminde zorluklar gibi problemlerle ilişkili olabilir. DEHB tanısı yetişkinlerde daha az yaygınlık gösterse de tanı alan bireyler mevcuttur.

DEHB türleri nelerdir?

DEHB, dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik belirtilerinin bir kombinasyonunun oluştuğu bir bozukluktur. DEHB genellikle iki farklı türde sınıflandırılır:

1. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tip 1 (DEHB-1): Bu tip, özellikle dikkat eksikliği belirtilerinin ağır olduğu durumlarda görülür. Çocuklar ve yetişkinler, sınavlarda, okulda veya işte odaklanmada zorluklar yaşayabilir. Aynı zamanda, bitirilmemiş işler bırakmak, unutkanlık ve düzensizlik gibi belirtiler de gösterebilirler.
2. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tip 2 (DEHB-2): Bu tip, özellikle hiperaktivite ve dürtüsel belirtilerin ağır olduğu durumlarda görülür. Çocuklar ve yetişkinler, sık sık hareket ederler, sık sık konuşurlar veya uygun olmayan zamanlarda aktif olurlar. Aynı zamanda, sosyal ilişkilerde zorluklar yaşayabilirler ve kendilerini kontrol etmekte zorluklar çekebilirler.

DEHB belirtileri, dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik gibi farklı belirtileri içerebilir. Bu belirtiler, çocuklar ve yetişkinler için farklı olabilir.

DEHB tedavisi

DEHB tedavisi, çocuklar ve yetişkinler için farklı olabilir ve birçok faktöre bağlı olarak değişebilir. Ancak genellikle, DEHB tedavisi, bir kombinasyonu içerebilir:

İlaç tedavisi: DEHB için kullanılan ilaçlar, dikkat süresini uzatmak, hiperaktiviteyi azaltmak ve impulsiviteyi kontrol etmek için kullanılabilir. Bu ilaçlar doktor tarafından reçete edilir.

Psikoterapi: DEHB için kullanılan bir diğer tedavi yöntemidir. Bu tedavi, çocuklar ve yetişkinler için farklı olabilir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ile başa çıkmak için gerekli olan becerileri öğrenmesine ve uygulamasına yardımcı olabilir.

Eğitim ve destek: Çocuklar ve yetişkinler için eğitim ve destek programları, DEHB için kullanılan bir diğer tedavi yöntemidir. Bu programlar, öğrenme ve davranış tekniklerini öğretmek, sosyal becerileri geliştirmek veya öğrencilerin okulda veya işte başarılı olmalarını sağlamak için kullanılabilir.

DEHB tedavisinde hedef, belirtilerin azaltılması ve hayat kalitesinin iyileştirilmesidir. Tedavinin seçimi, kişinin yaşı, belirtilerin şiddeti ve diğer faktörlere göre değişebilir. Tedavinin etkili olması için doktorun ve diğer sağlık profesyonellerinin yanı sıra aile ve yakınlarının katılımı önemlidir.

DEHB iyi gelebilecek etkinlikler

DEHB (Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu) olan çocuklar için faydalı etkinlikler arasında:

Fiziksel aktivite: Çocukların dikkatlerini odaklamalarına ve enerjilerini boşaltmalarına yardımcı olan fiziksel aktiviteler, DEHB olan çocuklar için yararlıdır. Örneğin, koşu, yürüyüş, bisiklet sürme, yüzme gibi aktiviteler düzenli olarak yapılabilir.

Meditasyon ve yoga: Çocukların dikkatlerini odaklamalarına ve rahatlamalarına yardımcı olan bu teknikler, DEHB olan çocuklar için yararlı olabilir.

Telif hakkı bildirimi için tıklayınız

Not: Psikolojiyazilari.com adlı sitemizdeki hiçbir bilgi bir tavsiye veya öneri olarak kabul edilmemeli ve herhangi bir karar veya eyleme temel oluşturmamalıdır. Kendi spesifik durumunuz konusunda sadece doktorunuzun önerilerine güvenmeniz çok önemlidir. Bu web sitesindeki bilgiler yalnızca genel bilgileri içerir. Bu web sitesinde okuduğunuz bilgiler sağlık uzmanınızla olan ilişkinizin yerine geçemez. Bu nedenle tıbbi tavsiye olarak kabul edilmemelidir. Tanı ve tedavi için daima sağlık uzmanınızla görüşmelisiniz.

Yararlanılan kaynaklar ve ileri okumalar

Öztürk, M. O., & Uluşahin, A. (2011). Ruh sağlığı ve bozuklukları. Nobel Tıp Kitabevleri.

Köroğlu, E. (2013). Dsm-V: tanı ölçütleri başvuru kitabı. HYB.

Austin, V. L., & Sciarra, D. T. (2015). Çocuk ve ergenlerde duygusal ve davranışsal bozukluklar.(çev. M. Özekes). Nobel