PANİK ATAK VE PANİK BOZUKLUK NEDİR?
PANİK ATAK VE PANİK BOZUKLUK NEDİR?
Panik Atak Nedir?
Panik atak; ani ve düzenli olarak bir panik ya da korku hissinin etkisi altında kalınan bir kaygı bozukluğudur. Hemen herkes belli zamanlarda endişe ve panik hissi yaşayabilir. Bu his gergin, stresli veya tehlikeli durumlara verilen işlevsel ve doğal bir tepkidir. Ancak panik atak yaşayan kişiler için ansiyete, endişe, panik ve stres duyguları hem düzenli olarak, hem de genellikle belirgin bir sebep olmaksızın ortaya çıkar.
Panik atak belirtileri:
- Göğüs ağrısı, göğüste sıkışma,
- Çarpıntı
- Terleme ya da titreme
- Nefes darlığı, boğulur gibi olma,
- Soluğun kesilmesi
- Baş dönmesi, sersemlik, düşecek ya da bayılacak gibi olma
- Uyuşma, karıncalanma
- Üşüme, ürperme, ateş basması
- Bulantı, karın ağrısı
- Kendini ya da çevresindekileri değişmiş, tuhaf ve farklı hissetme
- Kontrolünü kaybetme ya da çıldırma korkusu
- Ölüm korkusu
Bu belirtiler aniden oluşur, giderek şiddetlenir, 10- 30 dk sürebilir sonrasındaysa kendiliğinden geçer.
Panik Bozukluk Nedir?
Panik bozukluğu ise panik atak ile ilişkili bir ruhsal rahatsızlıktır. Beklenmedik şekilde tekrarlayan panik atakları ve bu atakların tekrar yaşanacağına dair beklentinin ortaya çıkardığı bir kaygıdır. Panik atak sırasındaki fiziksel semptomlar nedeniyle ölme ya da zarar görme kaygısı yoğundur, kişi hayatın doğal akışına uyum sağlamakta güçlük çeker.
Ataklar tekrarlamaya devam ettikçe, hasta, ataklar arasındaki dönemde; gergin, huzursuz ve endişeli bir şekilde her an yeni bir panik atağının geleceğini beklemeye başlar. Bu endişeli bekleyişe “beklenti anksiyetesi” adı verilir. Atakların çoğu zaman belirsiz zaman ve yerlerde gelmesi bu kaygıyı daha çok pekiştirir.
Ataklar sıklaştıkça; kalp krizi geçirip ölme, felç olma ya da kontrolünü kaybedip çıldırma korkuları pekişir. Bu duruma yoğun üzüntü ve davranış değişikleri( kaçınma, güvenlik sağlayıcı önlemler) eşlik eder.
PANİK BOZUKLUĞU NEDEN OLUŞUR?
Panik Bozukluğunun neden oluştuğuna ilişkin iki bilimsel açıklama vardır:
- Panik Bozukluğu, beynimizde nöron adı verilen sinir hücrelerinden salgılanan, heyecan ve duygusal yaşantılarımızı düzenleyen bazı beyin hormonlarının anormal çalışması sonucu oluşmaktadır.
- Panik Bozukluğu, günlük yaşantımızda yaptığımız bazı davranışlarımızın sonucunda ortaya çıkan ve tamamen “doğal ve zararsız” olan çarpıntı, terleme, nefes sıkışıklığı ya da baş dönmesi gibi bedensel belirtilerin, hasta tarafından kötü bir hastalığın belirtileri olarak değerlendirilmesi ve bunun sonucunda da “kalp krizi geçiriyorum, öleceğim”, “çıldırıyorum”, “felç olacağım”şeklinde yanlış yorumlanması ile oluşur.
Panik Bozukluğun Tedavisi Nasıldır?
Panik Bozukluğu, tedavisi mümkün bir hastalıktır. Bugün için etkinliği bilimsel araştırmalarla kanıtlanmış iki türlü tedavisi vardır. Bunlar:
1.İlaç tedavisi,
2.Bilişsel-davranışçı tedavi
İki tedavinin birlikte ilerlemesi iyileşme sürecini hızlandırır.
Psikoterapide amaç kişinin zararsız olan ataklarla ilgili yanlış bilgi ve inanışlarını düzelmek, ataklarla daha iyi baş etmesini sağlamak, atakların kişide sebep olduğu davranış değişikliklerini gidermektir.
Panik atakla baş etmek için:
- Kaygıyı arttıracak inançlar yerine daha gerçekçi telkinlerde bulunmak (öleceğim, kalp krizi geçireceğim yerine bana bir şey olmuyor daha öncede olduğu gibi gelip geçecek),
- Nefes ve gevşeme egzersizleri yapmak,
- Atak ile savaşmamak,
- Panik atakla ilgili kendine yardım kitaplarını okumak,
- Düzenli fiziksel egzersiz yapmak,
- Atakları daha kötüleştirebileceği için şekerli yiyecek ve içecekler, alkol, kafein ve sigara kullanımı azaltmak,
- Kaçınma (panik atağın daha önce yaşandığı yerlere gitmemek), güvenlik sağlayıcı davranışları(doktor önermediği halde yanında ilaç taşımak) azalmak.
Gibi yöntemler kullanılabilir.
Psikolog Hilal YAYCI KOÇAK
Kaynakça
Acıbadem. Panik atak.< https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/panik-atak/> ([Erişim Tarihi:15.12.2020]).
Türk Psikiyatri Derneği.Panik Bozukluğu. < https://www.psikiyatri.org.tr/halka-yonelik/27/panik-bozuklugu> ([Erişim Tarihi:15.12.2020]).
İlginizi çekebilecek diğer yazılarımız:
ANKSİYETE BOZUKLUĞU NEDİR? TEDAVİSİ NASILDIR?
Yaygın Kaygı Bozukluğu Çalışma Kitabı
Panik Bozukluğu Nedir? Nasıl Baş Edilir?; Prof. Dr. Ertuğrul Köroğlu
