PSİKODRAMA VE SOSYODRAMA NEDİR? FARKLARI NELERDİR?
PSİKODRAMA VE SOSYODRAMA NEDİR? FARKLARI NELERDİR?
Günümüzde drama birçok farklı alt başlıkta incelenmektedir. En çok kullanılan drama çeşitleri ise; yaratıcı drama, eğitici drama, psikodrama ve sosyodramadır. Bu yazımızda psikodrama ve sosyodramanın tanımı ve farklarından bahsedeceğiz.
Psikodrama
Psikodrama; bireyi ruhsal sıkıntıya sokan problemini, bir grup karşısında, gerçek yaşamında olduğu şeklinde, bir rol olarak oynayıp ortaya koymasıdır. Jacob L. Moreno tarafından yirminci yüz yılın başlarında geliştirilmiş. Psikodrama ve sosyometri katılımcılarına tehditkâr olmayan özgür bir sağaltım ortamı sağlar. Psikodramada sağaltım bazı tiyatro teknikleri kullanılarak sağlanır. “Spontanlık”, “yaratıcılık” ve “eylem” psikodramanın temel dinamiklerini oluşturur. Isınma, oyun ve değerlendirme aşamalarından oluşan psikodrama oturumunda ayna, eşleme ve rol oynama teknikleri kullanılır. Psikodrama eğitimi uzmanların gözetiminde uzun bir eğitimi gerektirir. Genelde psikodrama süreci on iki kişinin katılımıyla on iki oturumdan oluşur. İyileştirici özelliğinden dolayı psikodrama diğer bireyi tanıma tekniklerinden ayrılır ve öne çıkar. Günümüzde iyileştirici bir yöntem olarak kliniklerde kullanılmaktadır. İnsan ilişkilerini güçlendirme, eğitim amaçlı, evlilik ve aile danışmanlığı vb. konularda ve çeşitli kurumlarda uygulanmaktadır. Psikodramanın amacı, bireylerde kendiliğindenliğin ve yaratıcılığın engellendiği durumlarda kendilerini özgür bir şekilde ifade etmelerini sağlamaktır. Psikodrama kendiliğindenliği harekete geçirerek yaratıcılığın önünü açar.
Sosyodrama
Sosyodrama, grup veya toplu ilişkilerdeki sorunları incelemek ve çözmek amacıyla birkaç kişinin atanmış rolleri canlandırdığı dramatik bir oyundur. Sosyal bilimci Jacob L. Moreno tarafından psikoloji için psikodramada yarattığı teknikleri kullanarak sosyolojik ilgi alanlarını keşfetmek için geliştirildi. Sosyodrama, toplu travma ve güncel olaylara, toplumsal sorunlara ve parçalanmaya, önyargıya, kişilerarası gerilime ve adalete ve rehabilitasyona uygulanabilir. Grup veya toplu ilişkilerdeki sorunları incelemek ve çözmek amacıyla birkaç kişinin belirlenmiş rolleri canlandırdığı dramatik bir oyundur. Sosyodrama, güçlü bir teşhis ve problem çözme aracı sağlayan bir “eylem araştırması” biçimi olarak kullanılır. Gruplar, bizi bireysel ve toplu olarak şekillendiren sosyal sistemlerin ve bunların kişisel ve grup rollerimize etkisini sunar. Buna ek olarak gruplar ilişkilerimiz üzerindeki etkilerinin derinlemesine anlaşılmasını sağlar. Doğaçlama yoluyla çeşitli bakış açılarından faydalanılır. Böylece sosyal ve sistemik sorunlar keşfedilebilir.
Sosyodrama ile Psikodrama Arasındaki Fark
Psikodramada birey sahnededir ve bireyin sorunlarına odaklanılarak onun kişisel bir boşalma yaşaması amaçlanır. Sosyodramada ise sahnede olan gruptur, sosyal sorunlara odaklanılır ve sosyal bir boşalma temel amaç haline gelir. Sosyodramada grup belli bir sayıyla sınırlandırılmamakta ve sadece üyelerinin aynı kültüre bağlı olmaları koşulu aranmaktadır.
| Psikodrama | Sosyodrama |
| Psikodrama çalışması için derinliğine bir uzmanlık gerekir. | Sosyodrama çalışması sınıf öğretmenleri tarafından da yürütülebilir. |
| Odaklanılan konu birey ve bireyin kişisel sorunlarıdır. | Sosyodramada asıl konu gruptur.
|
| Psikodrama bireye içgörü kazandırmayı, duyuşsal boşalım sağlamayı ve böylece daha olumlu davranışlar kazandırmayı amaçlayan bir yöntemdir. | Sosyodrama ise bireye ilişkin derinlemesine psikolojik konulara girmeyeceğinden sosyal sorunlarının çözümüne ilişkin pratikler kazandırmaktır. |
Yararlanılan kaynaklar
Çalışkan, N., & Karadağ, E. (2005). Dramada beden dili. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 103-113.
Kaner, S., (1990), Psikodrama-Kuram, Teknik ve Araçlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Fakülte Dergisi 23(2).
Dürüst, Ç. & Yılmaz, T. (2016). Bireyi tanıma ve bireyi tanıma teknikleri. Hayat boyu kapsamlı rehberlik ve psikolojik danışma. (Edt. H. Uşaklı). 74-119. Ankara: Pegem.
Uşaklı, H. (2022). Bireyi tanımada çağdaş bir yaklaşım: psikodrama ve sosyometri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 11(1).
İlginizi çekebilecek diğer yazılarımız:
EMPATİ NEDİR? DÜZEYLERİ VE ÖRNEKLERİ
