PSİKOZ VE NEVROZ NEDİR? FARKLARI NELERDİR?
PSİKOZ VE NEVROZ NEDİR? FARKLARI NELERDİR?
“Psikoz ve nevroz nedir? Farkları nelerdir?” isimli yazımızda psikoz ve nevrozun (psikonevroz) tanımları, nerelerde kullanıldığı, psikoz-nevroz ayrımını ve farklarını tanımlamaya çalışacağız. Ayrıca farkları ile ilgili yazının sonunda oluşturulan tabloyu da inceleyebilirsiniz.
Sınıflandırma diğer tüm bilim dallarında olduğu gibi psikiyatride de önemli bir yer kaplamaktadır. Psikoz ve nevroz ayrımı da bu sınıflamalardan biri olarak görülmektedir. Ancak bu terimler ICD-10 ve DSM-4’te artık kullanılmasa da bu klasik bilgi hala önemini korumaktadır.
BU İÇERİĞİ YOUTUBE’DAN DİNLEYEBİLİRSİNİZ.
Nevroz (Psikonevroz) nedir?
Nevroz ve psikonevroz terimleri eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. Nevroz: Bireyde bunaltı (anksiyete) ya da bunaltıya karşı özel savunma belirtileri ile ortaya çıkan, bireyin gerçekle bağlantısının kopmadığı, toplumsal uyumun fazla bozulmadığı, psikozlara göre bütün işlevlerde bozukluğun daha hafif olduğu rahatsızlıklar kümesi olarak tanımlanabilir.
Nevrotik hastada gerçeği değerlendirme yetisi (reality testing) bozulmaz. Hasta hastalığını bilir; düşüncelerini korkularını saçma bulur. Neyin hayal mahsülü (imge, düş, istek) neyin gerçek yaşamda olan bir olay olduğunu ayırt edebilir.
DSM ve ICD sınıflamalarına göre: Anksiyete Bozuklukları, Somatoform Bozukluklar, Dissosiyatif Bozukluklar, Uyum Bozuklukları nevroz sınıflamasında yer alır.
Psikoz nedir?
Kişide düşünce ve duyunun ağır oranda bozulması, gerçeklik algısının yitirilmesi anlamına gelmektedir. Sanrılar ve varsanılar en önemli psikotik belirtilerdir. Psikozda temel bozukluk gerçeklik algısının yitirilmesidir. Gerçeklik algısının yanı sıra farklı düzeylerde; kişilik bütünlüğü dağılmış, beden imgesi bozulmuş, hastalığı kabullenmede zorluk, toplumda ve iş hayatında uyumsuzluklar görülebilir.
DSM ve ICD sınıflamalarına göre: Şizofrenik bozukluk, Şizofreniform Bozukluk, Şizoaffektif Bozukluk, Kısa Psikotik Bozukluk, Paylaşılmış Psikoz (folie a deux), Sanrısal Bozukluk, Psikotik Depresyon vb. psikoz sınıflamasında yer alır.
Psikoz ve nevroz ayrımı nedir?
Psikoz ve nevroz ayrımındaki temel faktör gerçeklik algısıdır. Psikotik hastalarda gerçeklik algısı bozulmuşken nevrotik hastalarda gerçeklik algısı yerindedir. Hastalık şiddeti olarak psikotik ağır bir hastalık dönemi geçirirken nevrotik hastalar görece hafiftir. Buna bağlı olarak insan ilişkileri, topluma uyum ve işe uyum psikozda bozulurken nevrozda genellikle bozulmaz.
Prof Dr. M. Orhan ÖZTÜRK’ün Ruh Sağlığı ve Bozuklukları adlı kitabında yer alan psikoz ve nevroz ayrımı tablosu şu şekildedir:
| Psikozlarda genellikle | Nevrozlarda genellikle | |
| Hastalığın şiddeti | Ağır | Görece hafif |
| Kişilik bütünlüğü ve benlik işlevleri | Dağılmış | Dağılmamış |
| Benlik sınırları | Belirsiz | Belirli |
| Beden imgesi | Bozuk | Bozuk değil |
| Gerçeği değerlendirme | Bozuk | Bozuk değil |
| Hastalığı kabullenme | Olmayabilir | Vardır |
| Yanılsama ve varsanılar | Olabilir | Yoktur |
| Duygulanım bozukluğu | Olabilir | Olabilir |
| Düşünce bozukluğu | Vardır | Yok ya da az |
| Bilişsel bozukluk | Olabilir | Yoktur |
| Savunma düzenekleri | Gerileme
Yadsıma Yansıtma İçe-atım Bölünme somutlaştırma |
Bastırma
Saplanma Yer değiştirme Yatılım Karşıt tepki oluşturma Yapma-bozma Döndürme Somatizasyon |
| Topluma uyum | Bozuk | Yeterli, iyi olabilir |
| İş uyumu | Bozuk veya çalışamaz | Yeterli, iyi olabilir |
| İnsan ilişkileri | Bozuk, çelişkili ve tutarsız | Genellikle bozulmaz |
Psikoz ve nevroz terimleri psikiyatrideki sınıflamalardan sadece biridir. Bu ayrımda kişilik bozuklukları, yeme bozuklukları ve cinsel işlev bozuklukları vb. hastalıklar iki sınıflamaya da girmemektedir. Bu tür sınıflamalar tanı, tedavi ve ruh sağlığı çalışanları arasında ortak dil oluşması için önemli olmaktadır.
Psikolog Özgür KOÇAK
Kaynak
Öztürk, M. O., & Uluşahin, A. (2011). Ruh sağlığı ve bozuklukları. Nobel Tıp Kitabevleri.
İlginizi çekebilecek diğer yazılarımız:
Depresyondan Çıkış Yolu – Prof.Dr. Hakan TÜRKÇAPAR
SOKRATİK SORGULAMA TEKNİĞİ NEDİR?
ERIK H. ERIKSON’UN PSİKOSOSYAL GELİŞİM KURAMI
