SERBEST ÇAĞRIŞIM TEKNİĞİ NEDİR?
SERBEST ÇAĞRIŞIM TEKNİĞİ NEDİR?
Çağrışım nedir?
Bir kelimenin anlamca ilişkili olduğu bir diğer kelimeyi anımsatmasına çağrışım denir.
Serbest çağrışım nedir?
Freud’un serbest çağrışım yönteminde hasta koltuğa uzanır ve aklına gelenler hakkında herhangi bir filtre uygulamadan, spontan bir şekilde konuşur. Bu süreç serbest çağrışım olarak adlandırılır.
Freud, kişilerin iç dünyasına hipnoz dışında bir yöntemle ulaşmayı amaçlayarak serbest çağrışım (einfall) yöntemini geliştirmiştir. Almancadaki Einfall kelimesi çağrışım anlamı taşır fakat Freud’un kastettiği anlam, bir istila veya davetsiz olarak içeri girme halidir. Freud bu kelimeleri bilinçli düşünceleri kıran ve kontrol edilemeyen bir şekilde bilinçdışından içeriye saldıran şey anlamında kullanmıştır.
Psikanaliz akımı dışında zihinsel süreçler hakkında araştırmalar yapan diğer bilim alanları ve akımları için de serbest çağrışım önemli bir yer tutmaktadır. Serbest çağrışıma dair ilk çalışmalar 19’uncu yüzyılın sonlarında Francis Galton tarafından yapılmıştır.
Kelime çağrışımlarına dair sistematik ilk araştırmalar ise 1960’lı yıllarda başlar. Serbest çağrışım Türkiye’de 2000’li yıllarda popüler hale gelmiştir. Bunun nedeni olarak ise Türkçe çağrışım verilerinin diğer veri tabanlarına göre kısıtlı olması ve daha önce bu alanı detaylı tarayan bir derlemenin olmaması olarak gösterilebilir.
Psikanaliz akımının kurucusu Sigmund Freud serbest çağrışım nasıl geliştirdi?
Freud hastalarında daha çok hipnoz ve katarsis metodunu uygulamaktaydı. Hipnoz semptomları gidermede başarılı görünmesine rağmen tümden iyileşmeyi sağlayamıyordu. Pek çok hasta başka bir dizi semptomla geri dönüyordu. Dahası bazı nörotik hastalar kolaylıkla veya yoğun şekilde hipnoz olamıyordu. Bu ve bunun gibi problemler Freud’un tedavisinde hipnoz kullanmayı bırakmasına sebep oldu ancak katarsis yöntemine devam etti. Daha sonra ise psikanalitik metodun evrimindeki en önemli adımını geliştirdi: serbest çağrışım (free association) tekniği.
Çağrışımın bastırılmış ve alakasız düşüncelerin bilinçdışının yansıması olduğunu düşünen Freud, bu düşünceler üzerine yoğunlaşarak bilinçdışına ulaşmayı amaçlamıştır. Freud’un psikanaliz metodu olarak geliştirdiği bu yöntemin amacı muhtemelen hastanın anormal davranışlarının sebebi olan bastırılmış hatıra veya düşünceleri bilince getirmek, hastanın bunların farkına varmasını sağlamaktır.
Daha sonrasında Freud, serbest çağrışım sürecinin her zaman akıcı bir şekilde ilerlemediğini fark etmiş ve bunun kişinin bilinçli olarak yüzleşmek istemediği ve acıdan kaçtığı çağrışımlara verdiği bir tepki olduğu sonucuna ulaşmıştır. Bu keşfi ile birlikte savunma mekanizmaları hakkındaki fikirlerini oluşturmuştur.
Kaynak
AKIRMAK, Ü., TARAKÇI, B., Yavuz, M., & Berkutay, M. E. R. T. (2019). Serbest Çağrışım Üzerine Derleme: Yöntemler, Teoriler ve Psikolojide Kullanım Alanları. International Journal of Economics Administrative and Social Sciences, 2(1), 59-80.
Schultz, D. P., & Schultz, S. E. (2001). Modern Psikoloji Tarihi çev: Yasemin Aslay. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Morris, C. G., Ayvaşık, H. B., & Sayıl, M. (2002). Psikolojiyi anlamak. Türk Psikologlar Derneği.
İlginizi çekebilecek diğer yazılarımız:
ROBERT PLUTCHİK’İN DUYGU ÇEMBERİ KAVRAMI
BOŞ SANDALYE VE ÇİFT SANDALYE TEKNİĞİ
TOKSİK ANNE-BABALAR KİMLERDİR?
AİLENİZLE ZARAR VERİCİ BİR İLİŞKİNİZ OLDUĞUNU GÖSTEREN İNANÇLAR
