STRATEJİK AİLE DANIŞMASI KURAMI
STRATEJİK AİLE DANIŞMASI KURAMI
“STRATEJİK AİLE DANIŞMASI KURAMI” isimli yazımızda mevcut kuramın temel kabullerini, danışma sürecini, kullanılan tekniklerini ve güçlü ve sınırlı yanlarından bahsedeceğiz.
Temel Kabulleri
Stratejik aile terapileri teknik odaklı, kısa süreli, spesifik ve pozitif bir yaklaşımlardır. Milton Erickson’un çalışmalarına dayanır. Ericson’un tedavideki amacı değişime öncülük etmek olup, danışanlarının kaynaklarını kullanmaya ve her spesifik problem için strateji geliştirmesidir. Özellikle gelişim ve organizasyon güçlükleri olan aileler için tercih edilebilecek bir yaklaşımdır. Stratejik aile danışması 1980’lerde aile danışmasının merkezine yerleşmiştir. Bu yaklaşımın ana özelliği danışmanın hastanın sorunlarını çözmek için strateji tasarlamasıdır. Spesifik problemi yok etmek için amaçlar açıkça oluşturulur, danışma evrelerinde bu amaçlara ulaşabilmek için dikkatlice planlama yapılır (akt. Demirbilek, 2016; Nazlı, 2013).
Stratejik aile terapisi modeli, ailelerin kural yönelimli sistemler olduğu anlayışına dayanır. Dolayısıyla ortaya konulan problem ailenin sorunun önemini fark etmesine hizmet eder. Semptomlar sistemle ilgilidir ve devam eden iletişim döngüsündeki tahribatlar ailenin temel amaçlarına ulaşmasını önler. Aile yaşam döngüsündeki gelişim basamaklarında anlayış ve düşüncelilik muhafaza etmelidir çünkü durdurulan gelişim basamağı problemi erteler. Stratejik aile tedavisinde odak “şimdi”dir. Problemin nedeni ailenin davranış ve fonksiyonlarında değişim yaratmaktan daha az önemlidir. Tedavinin bir amacı ailenin ortaya koyduğu problemi çözmek, bir amacı da aile üyelerinin bireysel yaşamlarında olduğu gibi aile yaşam döngüsünde de bir sonraki faza geçmelerine yardım etmektir. (akt. Demirbilek, 2016).
Danışma Süreci
Danışma sürecinin amacı ailenin şu anki problemlerini çözmektir. Müdahale planını yapma danışmanın sorumluluğundadır. Bir diğer amaç da, aile üyelerini aile yaşam döngüsünün bir sonraki evresine yardımcı olmanın yanı sıra, aile üyelerinin kendi bireysel yaşam döngülerinde de ilerlemelerine yardımcı olunur. Stratejik aile danışmasının amacı, probleme neden olan davranışları değiştirmektir. Genellikle, stratejik danışmanlar bu fonksiyonelsizliği değiştirmek için ailenin açıkça ifade ettiği amaçlan veya hedefleri kullanırlar.
İlk önce aile ile bağlantı kurulur. Daha sonraki sosyal evrede, danışman problem hakkında bilgi edinmek için aileden bilgi talep eder. Bir diğer evrede, aile üyelerinin birbirleriyle konuşup istenilen değişimin, hedefin ne olduğunu belirlemeleri istenir. Diğer yaklaşımların tersine stratejik aile danışmasında, problem hemen belirlenir ve değişim için aile güdülenir
Stratejik aile danışmasının amacı problemleri çözmektir. Ayrıca, aile yapıcı bir tarzda problemlerini nasıl adlandıracağını öğrenmelidir.
Kullanılan Teknikleri
Terapi aile üyeleriyle birlikte kararlaştırılan hedefler ve stratejiler doğrultusunda belli aşamalar biçiminde yürütülür. Terapist aktif ve değişken bir rolü benimser. Yönlendirici rolü daha çok elinde bulundurmak durumundadır. Bu yaklaşımda kullanılan başlıca teknikler şunlardır: Yeniden çerçevelendirme, yönerge, paradoksal yönerge, zora koşma, “…mış gibi yapma” tekniği, yerleştirme, çerçevelendirme, değişimi kısıtlama. Bu yaklaşım çok sayıda aileyle çalışmaya uygun esnekliktedir. Yaklaşımın önemli bir özelliği tek bir probleme yoğunlaşmasıdır. Temel olarak terapist tek bir probleme odaklanır (akt. Demirbilek, 2016).
Güçlü ve Sınırlı Tarafları
Stratejik aile danışmasına yöneltilen eleştirileri şöyle sıralayabiliriz: Stratejik aile danışması oldukça yönlendirici, otoriter ve aileye bir makine gibi bakmakla eleştirilmiştir. Stratejik aile danışmasının teknikleri uygulamak kolay değildir. Bu yaklaşımda ailelerle çalışabilmek için iyi bir eğitim gerekir.
Stratejik aile danışmasının sınırlı yönlerinden diğerleri yaklaşımın zaman ve vurguları ile ilgilidir. Stratejik aile danışmasının oturum sayısı çok azdır. Aileler çalışmak için güdülendikleri halde, buna sınırlı bir zaman ayrılır. Ciddi ve geniş problemlerle yeterince ilgilenmez. Danışmanlar yalnızca bir spesifik problemi ele alıp çözerler. Bu şekilde aileler problem çözme yetenekleri kazanabilirler. Ancak bu bütün aileler için geçerli değildir. Son olarak, stratejik aile danışmanları aile de yeterli bir işbirliği kurmazlar ve tekniklerin gücüne önem verirler.
İlginizi çekebilecek diğer yazılarımız:
YAŞANTISAL / İNSANCIL AİLE DANIŞMASI KURAMI
PSİKANALİTİK AİLE DANIŞMASI KURAMI
CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLAR VE DANIŞMANLIK
BOŞ SANDALYE VE ÇİFT SANDALYE TEKNİĞİ
Kaynakça
İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi, (2020). Aile terapisi. https://cdn-acikogretim.istanbul.edu.tr/auzefcontent/19_20_Guz/aile_terapisi/ adresinden alınmıştır.
Nazlı, S. (2013). Aile Danışmanlığı (9. Baskı). Anı yayıncılık.
Demirbilek, M. (2016). Aile danışmanlığı: Bir uygulama örneği. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 10(2), 109-120.
